Buùt kyù
CHIỀU B’LAO
( Nhôù Laâm Tuyeàn nhöõng chieàu B’ Lao)
Leâ Quang Keát
Caâu thô “ Chieàu” - Hoà Dzeánh ñaõ aùm aûnh choaùng ngôïp toâi suoát moät chaëng daøi cuûa thôøi trai treû: “Treân ñöôøng veà nhôù ñaày/ Chieàu chaäm ñi chaân ngaøy/ Tieáng buoàn vang trong maây/ Chim röøng queân caát caùnh/ Gioù say tình ngaây ngaây/ Coù phaûi saàu vaïn coå/ Chaát trong hoàn chieàu nay?..”.Trong caâu thô coù maây, röøng, löõ khaùch, noãi nhôù mieân man vaø caûnh chieàu buoàn. Coøn toâi ñaõ boû Hueá chieàu lao xao böôùc chaân laõng ñaõng roài ñònh cö vôùi B’Lao meânh mang söông khoùi.
Chieàu aáy Vaân vaø toâi loanh quanh treân con ñöôøng nhoû gaäp gheành leân Phöông Boái. Maây la ñaø taïo ra nhöõng quaàng saùng haét xuoáng laøm ta lieân töôûng naéng chieàu ñang voã veà oâm aáp khu ñoài thoâng. Caû moät khoaûng khoâng gian yeân aéng chæ nghe vi vu tieáng gioù- thi thoaûng coù thanh aâm voïng laïi töø ñaïi ngaøn xa. Ngöôøi B’Lao thoå coâng keå laïi raèng : Ngaøy xöa cuûa chieàu naêm cuõ coù vò thieàn sö ñaõ choïn Phöông Boái laäp thaûo am- taâm nguyeän veà moät maïch ñaát phong thuûy cho nhöõng coâng aùn thieàn. Daùng thaúng cuûa thoâng hoùa thaân laø döông, ñoä cong ñoài cao ñoài thaáp laø aâm. Phöông Boái hoäi ñuû söï coäng höôûng aâm döông cuûa thuaät phong thuûy phöông Ñoâng. Tre truùc vaø sim tím ñan xen laø söï deûo dai, meàm maïi vaø caân baèng aâm döông. Nöôùc töø choã cao chaûy vaøo nôi truõng- ñoù phaûi chaêng laø naêng löôïng vaø linh khí trôøi ñaát tuï hoäi veà laøm cho moâi tröôøng töï nhieân thaân thieän hôn vôùi con ngöôøi? Ñaát maàm soáng cuûa vaên nhaân thi ca ñaáy!
Töø Phöông Boái doõi taàm maét veà thò xaõ- phoá traø B’Lao hieän ra trong naéng chieàu. Traø B’Lao nöùc höông ai maø chaúng bieát. Traø coù bao ñieàu kyø dieäu maø caùc thöù khaùc khoâng coù ñöôïc. Traø höông, traø moäc, traø tieân, traø thuûy chung, traø tình nghóa. Ngöôøi Nhaät ñaõ naâng ngheä thuaät aåm traø thaønh moät ñieåm töïa taâm linh : Traø Ñaïo - uoáng cheø vôùi tinh thaàn laø moät nghi thöùc long troïng, nhöõng yeâu caàu khaét khe veà söï thanh khieát- quy ñònh chaët cheõ veà caùch pha uoáng- chæ duøng trong nghi leã hoaëc tieáp khaùch trang troïng trong moái töông caàu ñoàng caûm. Ngheä thuaät traø ñaïo phaûi ñaït tôùi boán yeáu toá coát loõi “hoøa-kính-thanh-tònh”trong ñoù coi troïng nhaát chöõ hoøa. Nhaø vaên Taøo Tuyeát Caàn ñaõ daønh nhieàu chöông trong “Hoàng Laâu Moäng” ñeå noùi veà traø vaø bao nhaø nghieân cöùu mô öôùc ñöôïc ngoài vaøo tao ñaøn “traø hoïc” chæ rieâng mô Giaác moïâng Hoàng Laâu. Nhieàu giai thoaïi traø ñaäm tính nhaân vaên ñaõ ñöôïc truyeàn tuïng nôi ñaát naøy.
Anh Laâm Tuyeàn vaø toâi moät laàn ñieàn daõ ñöôïc nghe keå- chuùng toâi taïm ñaët chuyeäân chieàu naêm aáy laø “Baát traûm maõ”. Buoåi sô khai traø B’Lao döôùi quyeàn cai quaûn cuûa caùc oâng Taây chuû sôû. Coù moät quan Taây giaøu coù ñaày quyeàn löïc muoán taän höôûng laïc thuù “Traûm maõ traø”- nhö caùc hoaøng ñeá Trung Hoa thöôøng thöôûng thöùc. OÂng ta giao cho vôï choàng ngöôøi phu traø ñöùng ra caùng ñaùng coâng chuyeän. Hoï töø mieàn Trung ngheøo khoù phaûi boû queâ vaøo xöù naøy sinh cô laäp nghieäp. Vôï choàng baøn baïc ñoàng tình nhaän tieàn mua ngöïa, cuõng thuaän loøng daét ngöïa leân ñoài traø gaëm laù xanh non noõn naø. Moùn tieàn coâng thöôûng caû traêm baïc Ñoâng Döông- ñaùng giaù trong côn tuùng baán vaø coøn laø choã dung thaân nôi xöù laï nhöng hoï ñaõ quyeát ñònh “baát traûm maõ”. Chieàu taø taét naéng, vôï choàng ngöôøi phu daét ngöïa ra vaït röøng sau vaø thaû chuù ngöïa töû tuø voâ toäi kia veà beân kia Ñaïi Bình Sôn thaêm thaúm. Töø ñoù hoï ñaønh ngaäm nguøi xa B’Lao ñi bieàn bieät. Chaúng ai bieát toâng tích vôï choàng ngöôøi phu seõ ra sao- chæ nghe ñoàn côn thònh noä cuûa oâng chuû Taây leân tôùi ñænh ñieåm. Laõo cho ngöôøi luøng suïc vaø thöôûng coâng lôùn cho ai chæ ra choã truù aån nhöng coâng toi- voâ ích. Quyeàn löïc tieàn baïc ö? Ngheøo khoå cöïc nhoïc ö? Cuõng chöa haún coù theå ñaùnh ñoåi vaø mua ñöôïc moïi thöù nhö ai kia laàm töôûng?
Truyeàn thuyeát coå ñaïi töông truyeàn : Caây cheø coù nguoàn goác töø Trung Quoác. Vua Thaàn Noâng ( naêm 2730 tröôùc Coâng nguyeân) trong moät laàn vi haønh xuoâi
Ngöôøi B’Lao thích duøng traø noùng. Muøa heø moät taùch traø noùng vöøa thoåi vöøa uoáng ñeå taêng boác moà hoâi giaûm nhieät laøm ngöôøi khoan khoaùi nheï nhaøng. Muøa ñoâng uoáng cheø choáng laïnh -taêng noùng cho cô theå- taâm thaùi maãn caûm hôn- ñaâu ñoù trong taän cuøng taâm thöùc moät chuùt töø taâm hyû xaõ vôùi ngöôøi. Laâm Tuyeàn thích caû röôïu laãn traø. Anh thích thöù cheø töôi daân daõ. Nhöõng baùt cheø göøng nöôùc xanh pha maøu dieäp luïc töï tay anh pha cheá ñeå theát baïn vaên chöông. Uoáng vaøo nghe chaùt chaùt nôi coå hoïng nhöng roài ngoït haäu vaø aám loøng thaân sô baïn baàu. Ngaøy aáy dung dò vaø giaûn ñôn, Laâm Tuyeàn mô öôùc chæ vaøi saøo ñaát cuoác xôùi raûi haït öôm cheø laø aám eâm haïnh phuùc. Theá maø chuyeän nhoû aáy coù bao giôø thaønh hieän thöïc ñaâu- anh nhæ?
Caâu thô anh vieát buoåi chieàu naêm cuõ giôø hieän veà trong trí nhôù: “Baáy laâu anh bieát em buoàn/ Heùo hon vôùi moät taâm hoàn vaên chöông/ Ñaõ khoâng nhaø cöûa ruoäng vöôøn/ Laïi coøn chaät heïp ñoàng löông thaùng ngaøy…”. Ruoäng vöôøn chaúng coù nhöng coù taám loøng thô cho ngöôøi B’Lao nhôù cuõng quyù laém roài – phaûi khoâng anh? Maáy hoâm naêm tröôùc luùc veà Thanh anh nhaéc chuyeän “Höông traø B’Lao”ø, toâi vaãn nhôù nhö in…
Chuyeän raèng: Coù chaøng thi só ngheøo tuùng nhöng giaøu thô. Nhieàu thieáu nöõ meâ thô anh nhöng chaúng ai maøng chuyeän cöôùi xin. Ñaõ “Nguõ thaäp tri thieân meänh” maø vaãn phoøng khoâng ñôn chieác. Buoàn vöông anh lang baït khaép choán. Tình côø nhaø thô ñaõng töû gheù B’Lao. Ngaøy ngaøy chaøng ta ñaïp xe vu vô quanh ñoài traø nhö tìm kieám. Coù ngöôøi thì thaàm- ngöôøi coù tuoåi laøm thô noï ñaõ phaûi loøng naøng laøng cheø cuoái xoùm. Chò aáy hôi luoáng moät chuùt nhöng coøn duyeân chaùn . Vaø hoï cöôùi nhau thaät. Maáy baø aùc mieäng xì xaàm- chaúng tình chaúng nghóa chi moâ, cuûa ñoù laøm sao maø ñeû ñaùi. Chaøng vaø naøng laüng laëng chaêm chuùt vöôøn cheø haït- roài vôõ ñaát troàng môùi cheø caønh, chaét chiu môû quaùn nhoû. Ñaàu thoân cuoái xoùm laïi baát ngôø vôùi tin soát deõo- cuõng töø mieäng maáy baø aùc yù kia- muï vôï chaøng thi só coù mang ñaáy- chaúng roõ chuû nhaân buïng to kia laø ai nhæ?... Vöôït qua thoùi ñôøi- mieäng theá thò phi, cuoái cuøng hoï coù ñuû neáp teû haún hoi- caäu trai nhoû ñaõ vaøo lôùp moät, chò gaùi lôùn vöøa xong tieåu hoïc. Caû hai khaùu khænh thoâng minh deã thöông vaø gia ñình ñang quaây quaàn choàng choàng vôï vôï con con moät nhaø eâm aám. Chuyeän chaúng ai ngôø laïi laï luøng vaø kyø dieäu ñeán theá. Ngöôøi loái xoùm baûo theá naøy theá noï. Coù ngöôøi noùi döôïc lieäu traø linh nghieäm nhö thuoác tieân coøn anh öng “thô hoùa” goïi pheùp laï löùa ñoâi kia: “ Höông Traø B’Lao” ñaáy- Nhôù khoâng anh Laâm Tuyeàn?
Chieàu B’Lao ngaøy aáy chuùng toâi ñöa anh duø chæ laø voïng töôûng. Laâm Tuyeàn ôi! Bao naêm vôùi B’Lao, Madagoui hay Ñaø Laït anh vaãn chöa höôûng moät chuùt thö thaùi an nhaøn naøo trong sinh hoaït vaät chaát voán raát khoù khaên ngaøy aáy. Giôø ñaây Phuùc vaø toâi ñuû tieàn ñaõi anh röôïu ngon quaùn baø Tö ñaàu ngoõ maø anh coù uoáng ñöôïc ñaâu?
Ngoõ nhoû nôi sôùm toái anh ñi veà laày loäi coù laàn anh em luùy tuùy teù ngaõ oâm nhau giôø laø loä lôùn Nguyeãn Vaên Troãi theânh thang. Gaùi uùt Ngaø môùi ngaøy naøo giôø ñaõ laø sinh vieân treân giaûng ñöôøng ñaïi hoc. B’Lao phoá nuùi saùng röïc ñieän löôùi töø Ña Nhim, Haøm Thuaän- Ña Mi, Ñaïi Ninh… Giaø laøng Maï buoân Ñaï Nghòt vaãn nhaéc anh “ Gôm pieát- pieâng sa -nhoâ rnaàm- taàm pôùt” (1). Thuyeàn hoäi giôø ñoâng vui chôû ñaày thô maø anh thì vaéng boùng. Nhôù! Nhôù chieàu B’Lao. Nhôù anh Laâm Tuyeàn Tónh.
Cuoái Ñoâng /2007
(1) Laøm côm, naáu canh, uoáng röôïu caàn, haùt daân ca pôùt (Thaønh ngöõ Maï).
Leâ Quang Keát
Tröôøng Trung hoïc kyõ thuaät vaø daïy ngheà Baûo Loäc- Laâm Ñoàng
ÑTNR: 063 717123- DÑ : 0907 615510
Email : lequang54@gmail.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét