CAÂU THÔ KIEÀU THAÀY GIAÛNG
( Vieát veà thaày- Giaùo sö Traàn Thanh Ñaïm, hieän thaày ñaõ nghæ höu, cö truù taïi Tp. Hoà Chí Minh)
Leâ Quang Keát
Giôø thaày ñaõ qua tuoåi “coå lai hy”- hôn 50 naêm treân buïc giaûng vôùi bao coâng trình nghieân cöùu pheâ bình vaên hoïc. Haøng vaïn caùc theá heä hoïc troø tieáp böôùc thaày laøm neân bao kyø tích coâng traïng cho söï nghieäp troàng ngöôøi troàng vaên coøn em chæ laø ñöùa hoïc troø nhoû beù laëng leõ nôi phoá nuùi xa. Chæ coù ñieàu moãi laàn giôû trang Kieàu em vaãn nhôù nhö in lôøi thaày. Nhöõng caâu Kieàu cuûa thi haøo Nguyeãn Du xöa, chao oâi sao maø lôøi thaày thaám thía vaø taâm caûm ngöôøi nghe ñeán theá!
Thaày baét ñaàu caâu Kieàu ngaøy aáy, em xin ñöôïc ghi laïi theo trí nhôù neáu coù gì sai soùt mong thaày hyû xaû cho. Caû lôùp laëng yeân. Gioïng thaày chaäm raõi: Nhaø thô Vuõ Cao – taùc giaû baøi “ Nuùi ñoâi” quen thuoäc ñaõ coù laàn vieát baøi thô ngaén veà Kieàu. Baøi thô chæ voûn veïn baûy caëp caâu luïc baùt nhöng anh laïi möôïn ñeán ba nhaân vaät: Moät baø meï giaø, ñöùa chaùu nhoû vaø chaøng trai treû laø ba chaùu beù kia.
Môû ñaàu Vuõ Cao vieát: “Meï toâi ru chaùu chieàu chieàu/ Thöôøng laø ru maáy caâu Kieàu chaùu nghe”. AØ, meï ñang ngoài ru chaùu baèng caâu thô Kieàu luïc baùt xöa. Lôøi ru raèng : “Maây Taàn khoùa kín song the/ Buïi hoàng leõo ñeõo ñi veà chieâm bao”. Ñoá ai hieåu noåi? Maây Taàn, song the roài buïi hoàng? Toaøn laø ñieån coá ñieån tích! Khoùa baïc maáy laàn nghe chöa thaáy môû, chi baèng nguû ñi may ra ñöôïc thaáy maët trong giaác mô. Hay laø - khoâng gaëp ñöôïc maët nhau vì “song the” ñaõ bò “maây Taàn” khoaù kín thì ñaønh gaëp nhau trong moäng vaäy.
Chaøng thanh nieân hieän ñaïi cuûa chuùng ta ngoài beân baøn phím vi tính môû trang web nghe lôøi ru xöa baên khoaên lo laéng : “ Toâi raèng chaùu hieåu laøm sao/ Nhöõng caâu thô töï thuôû naøo meï ôi”. Baø meï vaãn laëng thaàm cöôøi mæm vaø bình tónh – bình tónh ñeán laï thöôøng: “ Meï cöôøi chaúng traû lôøi toâi/ Hai tay oâm chaùu meï ngoài vaãn ru”. Lôøi ru tieáp vaãn laø hai caâu Kieàu : “Mai sau duø coù bao giôø/ Ñoát loø höông aáy so tô phím naøy”. Caâu Kieàu tröôùc chæ khoù ôû ñieån xöa, caâu ru sau khoù hôn veà noäi dung yù nghóa bieåu thò. Caâu Thuùy Kieàu noùi lôøi trao duyeân laïi cho em laø Thuùy Vaân. Sau naøy neáu nhôù ñeán chò thì haõy ñoát loø höông vaø so phím theà. Luùc ñoù duø döôùi suoái vaøng chò cuõng seõ trôû veà. Veà ñeå chöùng kieán haïnh phuùc cuûa em… Ñöùa beù beân vaønh noâi tuoåi thô thiu thæu roài aám eâm troøn giaác: “ Con toâi ñoâi maù traøn ñaày/ Laïi say giaác nguû thô ngaây chieàu chieàu/ Baâng khuaâng meï noùi moät ñieàu/ Nghæ maø thöông phaän coâ Kieàu ngaøy xöa”.
Thì ra chæ coù chaøng trai töï cho mình laø khoa hoïc kyõ thuaät vaø hieän ñaïi kia laø chaúng hieåu gì Kieàu. Baø meï thöông cho coâ Kieàu nhö thöông bao thaân phaän ngöôøi phuï nöõ döôùi cheá ñoä phong kieán. Moät naøng Kieàu taøi hoa nhöng meänh baïc- moät naøng Kieàu hieáu nghóa ñuû ñöôøng. Thuùy Kieàu- moät nhaân caùch; Thuùy Kieàu coøn laø moät taám loøng. Vaø chaùu beù nhoû thô ngaây ö? Ñöùa beù troøn giaác ñaõ hieåu Kieàu qua laøn voû ngöõ aâm quen thuoäc cuûa nhöõng caâu luïc baùt daân gian Vieät
Caû lôùp ngaøy aáy laïi laëng im. Bao ñieàu suy gaãm töø lôøi giaûng cuûa thaày ñaèm thaém nheï nhaøng maø saâu saéc kia? Moät ngaøy naøo ñoù treân moïi mieàn queâ ñaát nöôùc khoâng coøn lôøi ru ca dao luïc baùt? Khoâng hieåu luùc ñoù chuùng ta seõ theá naøo? Ñaâu ñoù chuùng ta ñang nghe caùc baø meï treû taäp ru con baèng nhaïc nheï, rock, disco caû hip- hop vaø caùc thöù khaùc nöõa…
Baøi giaûng Kieàu cuûa thaày ngaøy ñoù ñaõ theo chuùng em ñeán hoâm nay vaø caû maõi sau naøy. Treân neàn caâu thô Kieàu chuùng em hieåu ñaày ñuû hôn chuû nghóa nhaân ñaïo Vieät Nam, chuùng em caøng hieåu hôn nghóa “ñoàng baøo” trong côn hoaïn naïn - cuøng chung ruoät meï AÂu Cô sinh ra phaûi bieát yeâu thöông ñuøm boïc laãn nhau “ Thöông ngöôøi nhö theå thöông thaân”. Thaày giaûng veà nhöõng huyeàn söû Vaên Lang tuyeät ñeïp nhö laø caùc taùc phaåm vaên hoïc chænh theå hoaøn myõ. Hoaøng töû uùt Lang Lieâu con vua Huøng thöù saùu- ngöôøi ñaõ lam luõ leân nöông caøy ruoäng vôùi muoân daân. Ñieàu ñoù laøm cho oâng Hoaøng trong cung caám thaáu hieåu heát caùi thieâng lieâng quyù giaù cuûa vuõ truï ñaát trôøi hoùa thaân vaøo haït luùa moät naéng hai söông laøm neân baùnh chöng baùnh daøy daâng leân vua cha. Hay moái tình Tieân Dung- Chöû Ñoàng Töû. Moät laàn du thuyeàn treân Thao Giang, coâ coâng chuùa trong cung son yeâu chaøng trai chaøi ngheøo khoâng maûnh khoá che thaân. Thöû hoûi coù gì saâu saéc hôn theá khi noùi veà tình yeâu!? Vöøa laø cô duyeân vöøa laø chuyeän vöôït leân caùi goïi laø giaøu- ngheøo, sang- heøn, ñaúng caáp…Ngöôøi ta baûo raèng nôi ñeàn Gieáng ngaøy nay ñoâi löùa yeâu nhau thöôøng ñeán ñaây caàm tay theà nguyeàn thuûy chung ñeán ngaøy raêng long baïc toùc…
Hôn hai möôi naêm taäp teãnh treân buïc giaûng, em vaãn chöa hieåu heát caâu Kieàu. Nieàm vui laø môùi ñaây ñöôïc thaáy vaø nghe thaày phaùt bieåu treân keânh truyeàn hình nhaân kyû nieäm 50 naêm ngaøy thaønh laäp Hoäi Nhaø vaên Vieät Nam-gioïng thaày lôøi thaày vaãn maãn tieäp khuùc chieát laïc quan nhö ngaøy naøo. Nhôù thaày vaø caâu Kieàu thaày giaûng! Caûm ôn baøi thô luïc baùt cuûa anh Vuõ Cao, caûm ôn caâu thô hay cuûa chò Xuaân Quyønh “ Daãu con ñi heát cuoäc ñôøi/ Cuõng khoâng ñi heát nhöõng lôøi meï ru”…
Thaùng 10/2007
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Leâ Quang Keát
Tröôøng Trung hoïc kyõ thuaät vaø daïy ngheà Baûo Loäc, Laâm Ñoàng
ÑT : 063 717123 – DÑ : 0907 615 510
Email: lequangket54@yahoo.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét