Buùt kyù
HUYEÀN SÖÛ VAÊN LANG
Leâ Quang Keát
Ngaøy nhoû coâ giaùo keå chuyeän “Con Roàng chaùu Tieân”- huyeàn söû tự ngàn xưa xöa nghe lung linh huyeàn aûo. Laïc Long Quaân laáy naøng AÂu Cô sinh ra traêm tröùng nôû traêm con. Sau moät thôøi gian daøi chung soáng, Long Quaân noùi vôùi AÂu Cô raèng : Ta laø doøng doõi Roàng ngöôi laø doøng doõi Tieân khoâng theå aên ñôøi ôû kieáp vôùi nhau ñöôïc chi baèng ta ñem naêm möôi ngöôøi con veà bieån, ngöôi ñem naêm möôi con lên núi để taïo döïng giang sôn - sinh cô laäp nghieäp laâu daøi. Thôøi ñaïi caùc vua Huøng vaø nöôùc Vaên Lang laø coät son ñaàu tieân - daáu thieâng huyeàn söû mang tính hieän thöïc vaø coù giaù trò thaåm myõ cao trong suoát chieàu daøi döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc cuûa daân toäc Vieät.
Rieâng toâi, giaác mô aáp uû suoát caû thôøi trai treû- ñoù laø ñöôïc moät laàn veà thaêm queâ cha, nieàm ao öôùc baáy laâu cuûa bao ñöùa con löu laïc theo daáu cha anh “Haønh phöông
Coù nhaø nghieân cöùu söû öu tuù ñaõ minh triết raèng: Söû kyù ñeà caäp ñeán voøng ngoaøi cuûa nhöõng bieán coá ngoaïi dieän coøn huyeàn söû môùi chính laø voøng trong taâm linh daân toäc. Người haønh höông böôùc treân baäc tam caáp, qua ñeàn, qua coång ñeàn Huøng - taâm thöùc vang voïng töø saâu thaúm ñaát ñai- söï kyø dieäu cuûa huyeàn söû, cuûa truyeàn thuyeát… Huyền sử cheùp raèng: Ñeàn Haï chính laø nôi meï AÂu Cô sinh haï 100 ngöôøi con. AÅn soá vaø nghi vaán ñöôïc ñaët ra: - Sao laïi laø traêm tröùng nôû traêm con trong moät boïc? Ñaây khoâng chỉ laø con soá thuaàn tuùy soá hoïc maø chöõ traêm vôùi yù nghóa ngoân töø thaåm myõ töø lôøi cöûa mieäng daân gian : Traêm hoï moät loøng- traêm hoa ñua nôû- traêm vieäc phaûi laøm, traêm söï nhôø trôøi, traêm daâu ñoå taèm…Tieân Roàng vôùi boïc traêm tröùng giuùp cho ngöôøi daân Vieät gaàn guõi ñuøm boïc yeâu thöông nhau hôn “Thöông ngöôøi nhö theå thöông thaân” - heä quaû laø chæ coù ngöôøi Vieät môùi goïi nhau hai tiếng thiêng liêng “ñoàng baøo”- bôûi taát caû ñeàu cuøng chung ruoät meï AÂu Cô maø ra. Töø huyeàn söû Vaên Lang thuôû aáy, daân ta thöôøng quen goïi ngöôøi cai quaûn (quan laïi) xaõ hoäi laø Boá- moät töø sau naøy ñöôïc duøng ñeå goïi cha ruoät cuûa mình. Moät hình töôïng ñeïp, gaàn guõi vaø tình caûm - daân goïi vua quan thaân maät aâu yeám tin caäy nhö cha con. Quaû laø daân chuû thô moäng vaø thieát thöïc - khoâng coøn gì nhaân vaên nhaân baûn hôn theá treân theá gian naøy?!
ÔÛ ñeàn Haï coøn coù ñeàn Gieáng thôø hai coâng chuùa Ngoïc Hoa vaø Tieân Dung con vua Huøng thöù 3 vôùi nhöõng truyeàn thuyeát tình yeâu thi vò. Tình yeâu laø taát caû, san laáp moïi thöù treân ñôøi - nuùi ñeøo hay bieån caû, ñoài doác hay thung saâu- boû qua moïi thöù moân ñaêng hoä ñoái- vöôït leân caùi goïi laø sang - heøn , cao - thấp, giaøu - ngheøo, ñaúng caáp, quyù toäc…Nhöõng ñoâi löùa yeâu nhau thöôøng ñeán gieáng naøy, caàm tay nhau khaán nguyeän chung thuûy saét son ñeán troïn ñôøi… Thôøi aáy, trong moät laàn du thuyeàn treân Thao Giang- Tieân Dung tình côø gaëp Chöû Ñoàng Töû, coâ coâng chuùa ngoïc ngaø cung son gaëp chaøng trai chaøi ngheøo khoù khoâng maûnh khoá che thaân! Nhö laø cô duyeân cuûa ñaát trôøi- hoï ñaõ beàn duyeân giai ngaãu maëc cho quyeàn uy theá löïc, maëc cho ngoâi cao chín taàng giaän döõ- maëc cho chuyeän theá thò phi. Nuùp sau boùng daùng Tieân Dung- Chöû Ñoàng Töû laø hình aûnh cuûa nhaân daân kính yeâu voâ danh vaø baát töû - moät traùi tim tha thieát yeâu ñôøi, moät taâm hoàn thanh cao, moät taám loøng trong saùng muoán vöôn tôùi nhöõng giaù trò cao ñeïp cuûa moät tình yeâu son saét- thuûy chung vónh haèng.
Töø ñeàn Haï böôùc treân caùc baäc ñaù men theo söôøn nuùi doác thaúng seõ daãn ta tôùi ñeàn Trung ôû löng chöøng nuùi. Nhieàu vò töôùng ñaùnh giaëc giöõ nöôùc ñöôïc thôø nôi ñaây. Hình töôïng baát dieät tuyeät vôøi söøng söõng treo treân laàu cao- ñoù laø ngöôøi anh huøng cöùu nöôùc Thaùnh Gioùng. Caäu beù sinh ra ba tuoåi chaúng noùi chaúng cöôøi, khi coù söù giaû keâu goïi ngöôøi hieàn taøi giuùp daân ñaùnh giaëc, caäu ñaõ caát tieáng noùi ñaàu tieân vaø ñoù laø lôøi cöùu nöôùc. Yeâu caàu cuûa caäu laø ngöïa saét roi saét phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa thôøi ñaïi- daân Vieät Thöôøng buoåi aáy ñaõ bieát söû duïng coâng cuï lao ñoäng baèng saét. Caäu vöôn vai thaønh ngöôøi cao lôùn côõi ngöïa xoâng traän ñaùnh tan giaëc AÂn xaâm löôïc roài bay thaúng veà trôøi- heïn khi ñaát nöôùc laâm nguy seõ trôû laïi giuùp daân ñaùnh giaëc cöùu nöôùc. Moät taám loøng yeâu nöôùc trong traéng voâ vuï lôïi chaúng gôïn chuùt buøn nhô- yeâu nöôùc khoâng ñôïi tuoåi. Haøng ngaøn naêm sau Thaùnh thi Cao Baù Quaùt moät laàn vieáng ñeàn Huøng ñaõ baät leân thaønh veá ñoái.
“Phaù taëc ñaûn hieàm tam tueá vaõn
Ñaèng khoâng do haän cöûu thieân ñeâ”
( Ñaùnh giaëc ba tuoåi ñaø quaù muoän/ Bay leân chín taàng maây chöa phaûi laø cao)
Cöù theá, haøng haøng lôùp lôùp caùc theá heä con daân Vieät noái tieáp nhau trong aâm vang tieáng troáng ñoàng cuûa boä toäc Vaên Lang. Phaûi, chính tieáng troáng aáy ñaõ vang leân theo chaân ngöïa saét Phuø Ñoång ñuoåi giaëc AÂn baït vía kinh hoàn. Tieáng troáng laø hieäu leänh chung löng ñaáu caät cuøng vôùi Sôn Tinh aàm aàm ñöông ñaàu ngaên thuûy quaùi vaø soùng döõ. Tieáng troáng cuøng vôùi Höng Ñaïo Vöông doäi soùng Baïch Ñaèng buoäc voù ngöïa cuûa ñoäi quaân Nguyeân- Moâng laãy löøng thieän chieán phaûi döøng chaân treân ñaát Ñaïi Vieät. Söù giaû Traàn Phu cuûa Hoát Taát Lieät ñeán nhaäm chöùc ñaõ phaûi haõi huøng thoát leân : “Ñoàng coå thanh trung baïch phaùt sinh” (Nghe tieáng troáng ñoàng maø baïc caû toùc)… Truyeàn thoáng ngaøn naêm vaên vaät töï ngaøn xöa vaãn treo maõi treân laàu cao - ñöôïc con em daân Vieät tieáp böôùc ñeán hoâm nay “ Cho duø thòt naùt xöông rôi/ Caùi coøn vónh vieãn laø ngöôøi Vieät
Cuõng ôû ñeàn Trung – nôi caùc vua Huøng thöôøng ngöïï giaù pheâ duyeät taáu chöông, hoïp baøn keá saùch giöõ nöôùc cuøng vôùi caùc Laïc haàu Laïc töôùng. Neáp ñeàn xöa nhaït maøu ngoùi reâu phong nhöng vaãn coøn ñoù daáu aán myõ hoïc moät ngaøy xuaân. Hoaøng töû uùt Lang Lieâu con vua Huøng thöù saùu- ngöôøi ñaõ lam luõ caàn cuø leân nöông caøy ruoäng vôùi muoân daân. Hình nhö ñieàu ñoù laøm cho oâng Hoaøng trong cung caám thaáu hieåu heát caùi thieâng lieâng quyù giaù cuûa vuõ truï ñaát trôøi hoùa thaân vaøo haït luùa moät naéng hai söông laøm thaønh baùnh chöng baùnh daøy daâng leân vua cha…Chaúng caàn chi cao löông myõ vò chæ hai thöù baùnh bình thöôøng daân daõ thoâi maøtroïn nghóa thaém tình. Chao oâi, loøng hieáu thaûo cuûa ñöùa con gia baàn chí hieáu ñaõ ñoäng tôùi ñaát trôøi vaø baát töû trong loøng daân toäc.
Töø ñeàn Trung laàn theo caùc baäc ñaù seõ daãn tôùi ñeàn Thöôïng. Neáu tính töø ñeàn Haï khaùch haønh höông phaûi böôùc taát caû 296 baäc ñaù roài tôùi coång tam quan coù chaïm löôõng long chaàu nguyeät. Saân ñeàn coù taûng ñaù ñen boùng vuoâng vöùc 40 phaân cao gaàn hai meùt ñöôïc goïi laø Thieân aán. Ñeàn Thöôïng naèm treân ngoïn Nghóa Cöông nôi thôø baøi vò 18 Ñöùc Huøng Vöông vôùi doøng Haùn – Vieät: Ñoät ngoät cao sôn coå Vieät Huøng thò thaäp baùt thaùnh vöông . Chung quanh ñeàn vaãn coøn löu giöõ nhieàu caâu ñoái Haùn, Noâm- trong soá coù caâu hay.
“Vaät ñoåi sao dôøi, phuùc toå vaãn löu neàn coå tích
Nöôùc nguoàn caây coäi, ñaïo ngöôøi neân nhôù moä Huøng Vöông”
Moä toå naèm ngay caïnh ñeàn Thöôïng, trong khu loøng chaûo döïa vaøo vaùch nuùi, vöõng chaûi uy nghi. Trong loøng moä laø taám bia ñaù daøi hình mui thuyeàn. Ñöùng töø saân nhìn ra chung quanh doõi taàm maét thaáy ñuû trôøi maây, nuùi röøng, soâng nöôùc. Naéng chieàu chieáu roïi phía xa töø soâng Thao, soâng Loâ ra ñeán Vieät Trì vôùi daõy nuùi Voi chín möôi chín ngoïn quy ñaàu phuû phuïc, chæ coù duy nhaát moät ngoïn laø nghòch höôùng. Huyeàn söû cho raèng- ñoù laø con voi boäi phaûn- con voi nghòch töû ñaõ bò vua Huøng chaët ñaàu. Ñaõ bao daâu beå - vaät ñoåi sao dôøi theá maø moãi muøa möa luõ nöôùc töø khe nuùi phaûn boäi kia chaûy ra vaãn coù maøu ñoû nhö maùu öùa. OÂi huyeàn dieäu vaø hieän thöïc thay huyeàn söû, tinh teá vaø saâu saéc thay cha oâng daân Vieät khi ñöa baøi hoïc ñaïo ñöùc voâ song aáy vaøo trong voâ cuøng voâ taän cuûa thieân nhieân. Ngoïn nuùi vaãn coøn kia, maùu cuûa con voi nghòch töû vaãn cöù ræ ra thì vaãn coøn nhöõng keû saâu moït, tham quan, ñuïc khoeùt cuûa coâng, haïi daân haïi nöôùc…maø hình nhö thôøi naøo luùc naøo cuõng coù.
Huyeàn söû Vaên Lang laø ñieåm töïa taâm linh cuûa daân toäc. Moät chuyeán haønh höông veà ñaát toå nhaân muøa xuaân về laøm thöùc daäy ñaïo laøm ngöôøi- loøng yeâu queâ höông xöù sôû vaø nieàm töï haøo daân toäc. Thaùng ba muøng möôøi, thaép neùn höông loøng töôûng voïng aân ñöùc ngöôøi xöa…
Leâ Quang Keát
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét