Leâ Quang Keát
Thöøa Thieân – Hueá queâ toâi, laøng naøo cuõng coù ñình laøng. Ñình laø nôi thôø caùc vò thaønh hoaøng vaø dieãn ra caùc hoaït ñoäng leã nghi mang neùt vaên hoùa laøng queâ. Ñình queâ toâi ( Phoø Nam, Quaûng Thoï) khoâng beà theá vaø quy moâ nhö maùi ñình Kim Long, Laïi Theá, hay ñình Döông Noã, Vaên Xaù noåi tieáng ñaát thaàn kinh vaên vaät nhöng laïi coù daùng veû rieâng cuûa xöù Quaûng Ñieàn.
Ñình ñöôïc xaây ngay ôû ñaàu laøng, maët tieàn nhìn ra doøng chaûy soâng Boà, beân kia laø moät vuøng ñoàng ruoäng meânh moâng baùt ngaùt. Khi toâi ñuû lôùn ñeå hieåu veà laøng nöôùc thì ngoâi ñình laø bieåu töôïng thieâng lieâng nhaát- tieâu bieåu cho söùc maïnh vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa coäng ñoàng laøng. Con em daân laøng vieäc gì, ñi ñaâu ngang qua saân ñình ñeàu phaûi dôû noùn cuùi ñaàu. Ngaøy nhoû noäi toâi thöôøng baûo: “ Ñình laø laøng- ñình coøn, daân laøng no vui yeân aám; ñình maát, daân laøng cô haøn loaïn ly…”
Chung quanh ñình coù bôø töôøng bao quanh, coång ñình coù töù truï xaây cao taïo ra ba loái ra vaøo. Loái giöõa laø böùc bình phong theo ngheä thuaät kieán truùc “ cuoán thö”, beà maët ngoaøi gaén saønh söù hình töù linh ( long, laân, quy, phuïng ). Hai ñaàu hoài treân noùc ñình laïi ñaép hình dôi. Theo quan nieäm truyeàn thoáng myõ hoïc xöa, töù linh vaø dôi laø nhöõng vaät linh caàu ñieàm laønh ñieàu may ñeán vôùi daân laøng.
Beân trong laø boä khung coät goã chaéc chaén, keát caáu theo kieåu nhaø röôøng vôùi saùu haøng coät. Neáu tính caû coät aùp töôøng thì soá coät leân tôùi 54. ÔÛ moãi coät ñeàu ñöôïc chaïm khaéc roàng, maây, hoa cuùc, baùt böûu cuøng vôùi hoa vaên hoïa tieát taïo ra veû trang nghieâm toân kính moãi khi böôùc chaân vaøo ñình. Bao naêm chieán tranh, ñaïn bom caøy xôùi ñaát queâ toâi, bao nhieâu nhaø cöûa coâng trình ñoå naùt hoang taøn, vaäy maø ñình laøng toâi vaãn söøng söõng trô gan cuøng tueá nguyeät. Ngoâi ñình laø nieàm töï haøo trong taâm thöùc daân laøng. Ngöôøi xa queâ trôû veà, nhìn maùi ngoùi ñình laøng- boång nghe loøng nao nao, daùng veû thaân quen töï thuôû naøo, moät neùt chaân queâ ñaäm tình laøng nghóa xoùm, mai naøy xa queâ daï nhôù khoù queân…
Haøng naêm daân laøng toå chöùc teá ñình moãi ñoä xuaân veà. Leä laøng cöù 5 naêm laø ñaïi leã teá ñình. Con em daân laøng xa gaàn teà töïu veà döï. Ñoù laø ngaøy truyeàn thoáng ñeå moïi ngöôøi nhôù veà queâ cha ñaát toå. Caùc baäc tröôûng thöôïng, ngöôøi giaø nhaéc nhôû chaùu con ñaïo lyù laøm ngöôøi, khoâng laøm ñieàu caøn quaáy, chaêm hoïc chaêm laøm, raïng rôõ toâng moân, tieáng thôm doøng hoï.
Toâi laø ñöùa con cuûa laøng xa queâ, boân ba tha phöông kieám soáng. Thö nhaø maáy laàn giuïc: “ Con coá thu xeáp veà kòp ñaïi leã teá ñình; baø con, baïn beø, doøng hoï, laøng xoùm ai cuõng nhaéc…”. Ñình laøng xöa giôø laïi theâm laàn toân taïo. Caùc cuï vaãn giöõ nguyeân veïn neùt kieán truùc xöa. Loøng toâi möøng thaàm nhöõng ñoåi thay nôi queâ cuõ. Hoâm leã teá, cuï Hoaøng tröôûng toäc doõng daïc noùi lôùn: “ Caû laøng giôø 80% gia ñình coù nhaø xaây kieân coá, xoùa heát hoä ñoùi, giaûm bôùt hoä ngheøo, 100% gia ñình söû duïng ñieän löôùi quoác gia… Ñieàu maø bao ñôøi mô öôùc…”. Sau leã teá trang nghieâm, laøng ñaêng cai toå chöùc ñua ghe toaøn xaõ, ghe laøng toâi giaät luoân hai giaûi: giaûi tieàn roài giaûi phaù. Baø con ai naáy möøng vui…
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Leâ Quang Keát- Tröôøng Trung hoïc kyõ thuaät vaø daïy ngheà Baûo Loäc
ÑT : 063 717123 – 0907 615 510
Email: lequangket54@yahoo.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét